De gezonde, vitale medewerker! Over dit thema is al veel gepubliceerd. Het heeft de focus binnen organisaties. Een prominent HR-thema. Veel initiatieven, beleid en programma’s zijn binnen organisaties ontwikkeld. Ze moeten medewerkers bewust maken van een gezonde leefstijl en helpen om zich energieker te voelen, zodat ze met ‘plezier’ en tevredenheid in een (sociaal) veilige omgeving werken.

Ok, autonomie, regelruimte, waardering, samenwerking, zingeving, preventie en PSA factoren zijn zaken die in de basis heel belangrijk zijn.

Maar met welk oogmerk? Om de medewerker meer productie te laten leveren? Staat het ‘welzijn’ van de medewerker centraal of is het hoogstens een combinatie van beiden? Een kip of ei vergelijking komt dan om de hoek kijken.

Want met deze ontwikkeling is in rap tempo een ‘leger’ aan nieuwe deskundigen ontstaan en gegroeid: amplitie- , en vitaliteits-experts, Happiness officers en werkgelukdeskundigen. Stuk voor stuk goed opgeleid en zeker bevlogen. Heel mooi! Dus voor dat iedereen over mij heen gaat struikelen: dáár ligt niet mijn motivatie om deze blog te schrijven.

Waar ik meer moeite mee heb is het gebruik van ’GELUK’ in het, sorry dat ik het zeg, containerbegrip ‘werkgeluk’. Mij bekruipt dan het gevoel van een soort ‘paradijselijk’ streven. Misschien ingegeven door mijn inmiddels losgelaten RK-achtergrond, ik weet het niet. Maar wat geluk voor jou is, beleef, voel en ervaar je uiteindelijk helemaal zelf in de context waarin je je op dat moment bevindt. Vanuit je innerlijke leiderschap geef je hier vervolgens waarde, inhoud en vorm aan.

Met toestemming citeer ik Frank Brinkmans, regisseur duurzame inzetbaarheid bij Nationale Nederlanden. Frank zegt over werkgeluk het volgende:

“Het is nog niet zo eenvoudig, want het gaat bij werkgeluk om verschillende zaken. Belangrijk is dat werknemers zelf invloed hebben op hun werk, in sociaal contact staan en hun talenten tot uiting kunnen laten komen. Het doet medewerkers goed als zij ervaren dat ze groeien, zich ontwikkelen en hun werk als zinvol ervaren. In de huidige tijdgeest neemt dit belang alleen maar toe. Mensen willen het gevoel hebben bij te dragen aan iets dat er echt toe doet in het leven. Daarnaast zoeken zij een gezonde balans tussen werk en privé. Als aan al die voorwaarden is voldaan, kun je naar mijn mening spreken van werkgeluk.”

Nederlanders zeggen gelukkig te zijn. We staan zelfs in de top 5 van de gelukkigste landen ter wereld. Maar hoe kan het dan dat zoveel mensen zich eenzaam en onbegrepen voelen?

Volgens het CBS geeft 22% van de Nederlanders aan perfect gelukkig te zijn. Niet meer dan 3% van onze bevolking voelt zich ongelukkig. Toch beschrijft een ander onderzoek dat maar liefst 43% (!) van de volwassenen zich eenzaam voelt, waarbij 10% zelfs zéér eenzaam blijkt te zijn. Wat is er aan de hand? We leven toch in materiële welvaart? We hebben het toch goed? Ja, maar toch voelen veel mensen weinig welzijn!

Even een uitstapje dan naar de betekenis van ‘geluk’. Ik vergelijk de term ‘geluk’ met de eed van Hippocrates. Hij wordt door alle artsen afgelegd. Een gedeelte luidt: “Ik zal zorgen voor zieken, gezondheid bevorderen en lijden verlichten.” Volgens de Dikke Van Dale betekent ‘bevorderen’ ‘vooruit helpen, het beter laten verlopen’. Maar maakt een arts je echt beter? Dus ‘beter’ in de zin dat je je na je herstel gezonder voelt dan voor je klachten? Het “Voel je je beter?” of: “Wanneer ben je weer beter?” kent in de volksmond dus een andere betekenisgeving.

Het is dus eigenlijk nodig om eerst elkaars interpretatie te vragen. Wat mij betreft ook over ‘geluk’. Volgens de Vlaamse psychiater Dirk de Wachter ligt onze focus verkeerd. In zijn boek ‘De kunst van ongelukkig zijn’ legt hij haarfijn uit waarom je ‘geluk’ beter niet kunt nastreven als levensdoel. Slimmer is het om je te richten op zingeving en verbinding. En dat komt weer overeen met wat Frank Brinkmans hierover zegt.

Volgens De Wachter is ‘geluk najagen’ dé ziekte van deze tijd! Waarom? De Wachter betoogt dat we vooral obsessief ons eigen geluk najagen en zo de verbinding met anderen kwijtraken. Zijn boodschap is dan ook: “Doe iets voor de wereld, voel je betrokken, geluk volgt dan vanzelf.” Hij geeft 3 adviezen waarmee je een eerste stap kan zetten naar een zinvol leven, met ups én downs.

1. Stop met het meten van geluk.

In de samenleving lijkt inmiddels geluk het ultieme doel om na te streven. Maar het idee dat het leven vooral leuk moet zijn, strookt gewoon niet met de realiteit. Erger nog, het veroorzaakt een tweedeling in de samenleving: die van winners en losers. Van wie succes heeft en wie buiten de boot valt. Van kinds af aan leren we dat we zelf verantwoordelijk zijn voor ons geluk. Ben je minder ‘succesvol’, dan is dit je eigen schuld. Nogal een schadelijk idee. Dirk raadt dan ook aan: ‘Je moet geluk niet willen meten, wees er maar gewoon gelukkig mee.’

2. Herstel de verbinding

In onze individualistische samenleving zijn we het contact met onze medemens verloren. De verbindingen die we vroeger hadden door het familie-en verenigingsleven en het geloof, hebben we grotendeels losgelaten. In plaats daarvan is het streven naar geluk ons ultieme doel geworden. Maar om ons goed te voelen, hebben we toch verbinding met anderen nodig. In essentie blijven we groepsdieren.

Volgens De Wachter is de uitdaging dan ook om die verbinding met elkaar te herstellen en de betrokkenheid bij de wereld weer terug te vinden. Belangrijk hierbij is een realistisch besef van wat sociale media hierin kunnen betekenen. En wat niet. Ook al zijn Instagram, Facebook of Whatsapp handige communicatiemiddelen, echt sociaal contact vervangen ze niet. Sociale media voldoen niet aan de diepe nood van de mens om anderen om zich heen te hebben. Gebruik deze tools vooral om ontmoetingen te organiseren, maar zoek elkaar op in real life.

3. Deel je verdriet

Verdriet, angst en eenzaamheid delen we in onze moderne samenleving liever niet met de buitenwereld. Dat terwijl deze emoties erg waardevol zijn. Want juist op ongelukkige momenten kan diepe verbondenheid ontstaan. Delen maakt verdriet niet alleen draaglijker, je geeft ook de ander een voldaan gevoel. Mensen zouden volgens De Wachter best wat vaker elkaars psychiater mogen zijn. Dan zou zijn wachtkamer niet overvol zitten.

“Dankbaar en aandachtig zijn. De kunst van het leven is om in de doodgewone dingen de grootse schoonheid te vinden.” Prachtig hoe De Wachter beschrijft waar voor mij ‘geluk’ in ligt verscholen. Het is voor mij de essentie van het leven. Dat is voor iedereen op persoonlijk niveau anders.

In de werkcontext gaat welzijn om onder andere tevredenheid, verbinding, waardering, veiligheid en om de condities die dat mogelijk kunnen maken bewust in te zetten. Dit geldt voor alle deelnemers binnen de werkcontext. Ontkoppel geluk van werkgeluk! Ik vind het in elk geval een ‘ongelukkig’ gekozen woord. ‘Tevredenheid’ geeft voor mij een meer realistischer beeld en gevoel.

Laatst gaf een coachee aan me terug of “ik dwars door hem heen keek?” Zeker niet. Ik bezit geen bovennatuurlijke krachten, doe geen ‘Hans Klok-achtige trucs’. Daarnaast heb ik geen röntgenogen😊). Maar vanuit innerlijk leiderschap op zoek naar wat geluk voor je kan en mag zijn, hoe dat eruit ziet en hoe je in eigen regie dit gaat ontdekken en je eigen maken. En daar kan ik dus heel goed bij helpen!